U nastavku teksta saznaćete odgovore na najčešće postavljana pitanja o čuvanju matičnih ćelija:

Koliko dugo se čuvaju matične ćelije?

U poslednjoj deceniji, u svijetu se formira sve više banaka matičnih ćelija, javnih i privatnih. Sve više roditelja u svijetu se odlučuje da sačuva matične ćelije iz krvi pupčane vrpce svojih novorođenčadi. Evropski lider među privatnim-porodičnim bankama matičnih ćelija je belgijsko-holandska kompanija „Cryo-Save“ (www.cryo-save.com) sa centralnom laboratorijom u Belgiji. U ovoj banci se čuvaju uzorci iz 38 zemalja Evrope, Azije i Afrike.
Prvi ugovor roditelji potpisuju na period od 20 godina, sa mogućnošću produženja trajanja. Raspolaganje matičnim ćelijama, do punoljetstva djeteta je u rukama roditelja, a nakon toga sva prava prelaze na dijete čije su ćelije deponovane. Eventualna dostava matičnih ćelija predviđena je u roku od 48 sati, na pismeni zahtjev ljekara ili medicinskog centra koji bi vršio terapiju uz isključivu saglasnost roditelja potpisnika ugovora.

Kada treba početi sa pripremama?

Roditelji koji se odluče na ovu proceduru, nekoliko nedjelja pred termin porođaja treba da dobiju set za uzimanje i transport uzorka krvi iz pupčanika, koji porodilja nosi sa sobom na porođaj. Osnovni podaci o budućim roditeljima se dostavljaju bolnici u kojoj se vrši porodjaj radi dobijanja potrebnih saglasnosti. Ugovore sa bankom potpisuju oba buduća roditelja ili bar buduća majka.

Koliko košta ova usluga i šta sve pokriva?

Uzimanje i čuvanje krvi iz pupčanika nije pravo iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, pa troškove ove procedure snose roditelji koji se na to odluče. Troškovi, koji obuhvataju transport, obradu (laboratorijska obrada mikrobiloškog i vitalnog statusa), zamrzavanje i čuvanje prvih 20 godina, iznose 1780 €.

Ko uzima krv iz pupčanika?

Postupak uzimanja uzorka krvi za matične ćelije sprovodi akušer neposredno nakon  porođaja, odnosno odvajanja i odnošenja novorođenčeta. Uzorak se uzima iz dijela pupčanika koji ostaje pri posteljici, u specijalnu kesu koja je dio seta. Procedura je kratkotrajna (1-2 minuta) i bezbolna i po majku i po bebu. Ovako prikupljena krv se obezbjeđuje i smješta u transportnu kutiju. Uzorak se do obrade čuva isključivo na sobnoj temperaturi (15-25˚C).

Da li je medicinko osoblje u porodilištima obučeno za uzimanje uzorka krvi iz pupčanika?

Porodilišta u kojima se uzimaju uzorci krvi iz pupčanika imaju obučeno osoblje (ljekare) za izvršenje ove procedure. Količina krvi koja može da se prikupi kao i koncentracija i vitalnost matičnih ćelija u uzorku je individualna i varira od slučaja do slučaja. Rezultati o uspješnosti procedure mogu se znati tek nakon obrade u laboratoriji. Statistički, ova procedura je uspješna u 95% slučajeva.

Do sada su pacijenti iz Crne Gore ovu proceduru morali obavljati preko predstavništava iz susjednih zemalja , a od 1. januara 2011 god. tu mogućnost imaju preko predstavništva „Monte-Cell” iz Podgorice koje je autorizovala banka CRYO-SAVE ( www.cryo-save.com ) za područje Crne Gore.

U regionu posluje više Banaka za čuvanje matičnih ćelija, čije su usluge koristili gradjani Crne Gore, tako da tačni podaci o broju ne postoje. Iz dosadašnjeg iskustva predstavništva CRYO-SAVE,  sve više se roditelja, posebno onih koji imaju informaciju o mogućnostima tretmana matičnim ćelijama dobijenih od svojih ljekara ili putem iskustva od drugih korisnika ,odlučuju za ovaj vid „zaloga za budućnost svog djeteta“, odnosno ovu vrstu osiguranja. 

Ukoliko se pacijenti odluče da Banci povjere čuvanje matičnih ćelija, potrebno je da se obrate predstavništvu ili direktno banci putem mail-a, nekoliko nedelja pred termin porodjaja da bi se pružile sve potrebne bliže informacije, kao i da bi se obezbijedio set koji je neophodan prilikom uzimanja uzorka krvi.

Uzorak krvi se putem ovlaštene medjunarodne poštanske kompanije direktno šalje u laboratoriju gdje se vrše svi neophodni  testovi i izdvajanje matičnih ćelija, a zatim njihovo zamrzavanje na -196 C u dvije posebne epruvete na dvije različite lokacije iz sigurnosnih razloga. (Belgija: Cryo-Save Labs, Galileïlaan 19, Niel i Holandija: Cryo-Save, Ijsselkade 8, Zutphen).

Uplata ugovorene sume se vrši samo ukoliko je uzorak uspješno zamrznut, o čemu laboratorija dostavlja izvještaj.

Pojedine Banke i osiguravajuća društva u Crnoj Gori su već pokazale interesovanje da podrže roditelje koji žele ovaj vid osiguranja za svoje potomstvo, u obezbjedjivanju sredstava putem kredita po povoljnim uslovima i na taj način pomognu obezbjedjivanje sredstava koja su za  naše finansijske prilike još uvijek veoma visoka. 

Prvi dio teksta, objavljen 6. oktobra 2011., možete pročitati ovdje