Riječ inteligencija potiče od latinske riječi “inteligere“, što znači shvatiti, razumjeti. Pod inteligencijom prije svega podrazumijevamo sposobnost shvatanja problema i njihovog rješavanja, te sposobnost prilagođavanja u cilju ostvarenja određenog cilja, kao i sposobnost samokontrole.

Inteligencija zavisi od velikog broja različitih, specifičnih sposobnosti, prije svega govornih, kognitivnih, motornih i socijalnih. Uobičajena je i podjela na verbalnu inteligenciju (sposobnost korišćenja simbola), praktičnu ili manipulativnu inteligenciju (sposobnost manipulisanja objektima) i socijalnu inteligenciju (sposobnost snalaženja u socijalnim situacijama). Postoji izražena tendencija da se sve pomenute sposobnosti razvijaju do sličnog stepena. Međutim, nalaze se odstupanja od ovog opšteg pravila, kada mogu da postoje teška oštećenja jedne sposobnosti (recimo govora).

Mentalna retardacija se definiše kao stanje zaustavljenog ili nepotpunog psihičkog razvoja, koje se naročito karakteriše poremećajem onih sposobnosti koje se pojavljuju tokom razvojnog perioda i koje doprinose opštem nivou inteligencije, kao što su kognitivne, govorne, motorne i socijalne sposobnosti. Mentalna retardacija je prilično česta u opštoj populaciji. Epidemiološka istraživanja pokazuju da približno 1%-2% cjelokupne populacije pati od ovog poremećaja. Češće je zastupljena kod muškaraca, nego kod žena.

Etiologija i patogeneza mentalne retardacije je raznolika. Niz različitih nasljednih i/ili sredinskih faktora, putem različitih patogenetskih mehanizama, oštećuju mozak i dovode do zaustavljanja ili nepotpunog psihičkog razvoja. Oni mogu djelovati intrauterino (prije rođenja), na samom porođaju ili kasnije, sve do uzrasta 16-18 godina, kada se završava razvoj inteligencije.

Infekcije, intoksikacije hemijskim supstancama u trudnoći, u prva tri mjeseca života ploda daju teške posljedice koje se mogu manifestovati teškom mentalnom zaostalošću. Tokom porođaja činioci koji predstavljaju faktor rizika su težak ili produžen porođaj sa oštećenjima nervnog sistema i anoksijom mozga (prekid dotoka kiseonika). Poslije rođenja činioci koji mogu prouzrokovati mentalnu retardaciju su: traume glave, infektivne bolesti, nepovoljni i nestimulativni uslovi za rast i razvoj, kao i nepovoljni psihosocijalni činioci.

Zbog nedovoljne integracije različitih funkcija centralnog nervnog sistema javlja se nezrelost nervno-mišićnih sktruktura, slaba diferencijacija funkcija i siromašan emocionalni i socijalni razvoj, što su karakteristike disharmoničnog razvoja ličnosti. Ovakav razvoj dovodi do visokog rizika za nastanak poremećaja ponašanja i psihotičnih poremećaja u ovoj populaciji. Mentalni poremećaji mogu da budu značajan, čak i primaran faktor koji limitira funkcionisanje osoba sa mentalnom retardacijom, njihov kvalitet života, i njihovu adaptaciju na život u zajednici.

Mentalna retardacija kao vid zastoja razvoja ličnosti najčešće se ispoljava kompromitovanom  organizovanošću aktivnosti u socijalnom polju što često dovodi do neuobičajenih pojava ponašanja i mentalnog funkcionisanja. To prouzrokuje nerazumijevanje između okruženja i ličnosti osobe sa mentalnom retardacijom, a time i do konfliktnih situacija kojima se dekompenzuju i osnovne mogućnosti ponašanja ovih osoba. Karakteristike osoba sa intelektualnim ograničenjima su: povećana osjetljivost, brze smjene raspoloženja, depresija, difuzna agresivnost, brz zamor pri pokušaju učenja i radu, povremeno povišeno raspoloženje, razdražljivo ponašanje, psihogeno uzrokovani psihotični oblici ponašanja. Ova stanja se smiruju sa određenim stavovima vaspitača sa kojima su u stalnom kontaktu uz medikamentu terapiju. Tretman ove djece i odraslih zahtijeva razumijevanje i prihvatanje ovih pojava, sasvim specifično iskustvo vaspitača, staratelja, psihologa i psihijatra, i posebno specijalističko usmjerenje. Oblici uže specijalizacije psihologa i psihijatara za rad na polju emocionalnih poremećaja i poremećeja ponašanja kod djece i odraslih sa mentalnim hendikepom danas su već ustaljeni u zapadnoevropskim zemljama.