Znate li koliko vremena je potrebno da burek koji ste pojeli za doručak bude svaren? A da rana zacijeli? Na ta i mnoga druga pitanja o tome koliko je našem organizmu potrebno vremena za određene funkcije odgovaraju britanski stručnjaci Kloi Lamber i Rodžer Dobson.
Varenje: 24 sata
Burek koji ste pojeli za doručak biće potpuno svaren i izlučen iz vašeg organizma tek sjutradan ujutru. Kad dođe do želuca, već je sažvakan i uz pomoć stomačne kiseline, razlaže oko tri do četiri kalorije po minuti.
Veliki obrok bogat mašću može biti teže svariti, ali prosječan u želucu ostaje od dva do tri sata. Zatim hrana putuje kroz malo crijevo, gdje se dalje razlaže, a nutritijenti preko zida crijeva dospijevaju u krvotok. Dva sata kasnije, ono što je ostalo od vašeg bureka dospijeva u debelo crijevo gdje se ekstrahuju so i voda. Ostatak vremena hrana provodi tu, prije nego što je izlučite.
To je normalan proces varenja, ali nekim namirnicama treba mnogo više vremena. Nekim hamburgerima, recimo, treba i do tri dana, dok voće može da se svari za manje od jednog sata. LJekari smatraju da je zdravo za stomak jesti samo stvari koje se vare za 16 do 30 sati. Kod žena je varenje nešto sporije nego kod muškaraca, a s godinama se usporava i kod jednih i kod drugih.
Raspoloženje takođe igra važnu ulogu u varenju, jer ga nervoza usporava. Neka stanja, s druge strane, ubrzavaju proces, kao što je to slučaj sa sindromom nemirnih crijeva zbog kog varenje traje i manje od 16 sati.
Iscjeljivanje rana: Do dvije godine
Potrebno je dvije godine da se tkivo potpuno oporavi od duboke rane, kakva nastaje tokom operacije. Ipak, proces iscjeljenja počinje u roku od nekoliko sekundi od oštećenja tkiva, pokazala je studija sprovedena na Univerzitetu u Kolumbiji.
Za manje od jedne sekunde, krvni sudovi koji vode do rane se stežu kako bi smanjili protok, a trombociti počinju da zgrušavaju krv i zaustavljaju gubitak iste.
Mnoge supstance poput kalcijuma, vitamina K i proteina fibrinogena, prave neku vrstu mreže koja trombocite drži na mjestu kako bi se krv ravnomjerno zgrušavala na ivicama rane.
Kada je krvarenje prestalo, oko tri nedjelje poslije povrede počinje formiranje ožiljka. Tokom naredne dvije godine, ožiljak jača i iako izgleda drugačije od ostatka kože, ima oko 80 odsto snage originalne.
Mnoge bolesti mogu usporiti iscjeljivanje rana, poput dijabetesa, ljekova kao što su kortikosteroidi, ibuprofen i aspirin, ali i nedostatak vitamina C, jer je on ključan za cijeli proces.
Starenje i bolest koje smanjuju količinu kiseonika u krvi, takođe mogu usporiti iscjeljenje.
Gojenje: Tri sata
Samo tri sata je dovoljno da vam se “zalijepi” parče pice viška koje ste pojeli. Naime, mast iz hrane ulazi u krvotok oko sat vremena poslije obroka, a poslije tri sata najveći deo nje završava u adipoznom tkivu, odnosno salu.
Iz obroka koji sadrži oko 30 grama masti na salo oko struka nalepiće se oko tri kašičice masnoće. To mjesto je privremeno i koristi se kao izvor energije, osim ako ne jedemo previše. Ukoliko to činimo, salo počinje da se akumulira i u ostatku organizma i tada se gojimo.
Orgazam: 20 minuta za žene, 3 za muškarce
Orgazam može trajati od nekoliko sekundi do pola minuta, pokazuju studije, ali vrijeme koje je potrebno za njegovo postizanje varira. Za žene je potrebno u prosjeku 20 minuta, a muškarce dva do tri minuta.
Zamjena jedne doze krvi: Do šest nedelja
Kada donirate krv (jedna doza ima oko 500 ml) potrebno je oko 24 sata da se vodeni dio krvi, plazma, dopuni novom. Međutim, za stvaranje crvenih krvnih zrnaca, nosilaca kiseonika, treba mnogo više – od četiri do šest nedjelja.
Proces počinje u peritubularnim ćelijama u bubrezima čiji je zadatak da provjeravaju nivo kiseonika u krvi. Kada one opaze da kiseonika ima manje, počinju da luče eritropoetin, protein koji putuje do koštane srži i pokreće proizvodnjumatičnih ćelija potrebnih za pravljenje eritrocita, leukocita i trombocita.
Muškarci koji doniraju krv, treba da čekaju minimum 12 nedjelja prije nego što to ponovo učine, a žene 16 nedjelja. To je zato što muškarci imaju više zaliha gvožđa potrebnih za proizvođenje crvenih krvnih zrnaca.
Začeće: 30 minuta
Potrebno je samo pola sata da sperma doputuje do grlića materice i oplodi jajnu ćeliju u falopijevim tubama. Jajna ćelija otpušta hormon koji privlači spermatozoid, ali nekada ne u dovoljnoj količini, ili ga spermatozoid ne prepozna. Tada mogu nastati problemi s plodnošću.
Kada je jajna ćelija oplođena, trudnoća traje narednih 37 do 42 sedmice. Istraživači su otkrili da starije majke i žene koje su se ugojile, imaju duže trudnoće, iako nije poznato zašto. Porođaj se pokreće kada su pluća fetusa potpuno razvijena, čime se šalje signal materici da započne kontracije.Međutim, nekoliko faktora može uticati na vrijeme. Recimo, ako je materica velika, odnosno žena nosi blizance ili pati od dijabetesa, signal se brzo može ugasiti.
Iako su bebe rođene između 37. i 42. nedelje obično zdrave, studija objavljena prošle godine otkrila je da one koje su došle na svet na samom početku tog roka imaju više zdravstvenih problema poput astme i poremećaja varenja.
Rast noktiju: od dva do četiri mm mjesečno
Studija koju je sproveo Univerzitet u Sjevernoj Karolini 2009. godine otkrila je da nokti rastu 3,55 mm mjesečno, u odnosu na 3 mm mjesečno 1938. i 3.06 pedesetih godina prošlog vijeka. Razlog za to je moderna ishrana bogata proteinima i nutritijentima. Inače, krivac za nokte koji sporo rastu ili se lome, obično je loša ishrana.
Studija je takođe pokazala da nokat na srednjem prstu najbrže raste, a na malom najsporije. Pošto kraći prsti imaju slabiju cirkulaciju, nokti na nogama rastu sporije od onih na rukama – oko 2 mm mjesečno.
Muški nokti brže rastu, što je možda posljedica rada hormona, a najbrže ljeti zbog vitamina D uslijed više izlaganja suncu.
Prolazak vode kroz organizam: Jedan sat
U prosjeku je potrebno jedan sat kako bi tečnost bila apsorbovana kroz zid crijeva u krvotok, a onda filtrirana u bubrezima i poslata u bešiku kao urin.
Djeluje da kafa pojačava lučenje, ali zapravo, ona stimuliše bešiku, zbog čega osjećate da morate češće u toalet. To je drugačije od uticaja alkohola, koji je diuretik, što znači da proizvodite više urina.
Bešika bi trebalo da drži oko 300 ml tečnosti, pa većina ljudi mora da ide u toalet na svaka tri do četiri sata. Međutim, neka stanja mogu dovesti do veće učestalosti. Na primer, benigno uvećanje prostate, stanje povezano sa starenjem, povećava potrebu za uriniranjem.
Rast mozga: 25 godina
Prve tri do četiri godine čovjekovog života ključne su za razvoj mozga. Poslije četiri godine, mozak gubi sposobnost da formira fine veze između različitih djelova mozga, a do puberteta najveći dio je potpuno razvijen. Izuzetak je prefrontalni korteks, koji se u potpunosti završava oko 25. godine.
U 2004. godini studija koja je proučavala mozak tinejdžera pokazala je da imaju manje tkiva u frontalnim režnjevima u odnosu na odrasle, ali da ono raste s godinama. Prefrontalni korteks povezan je sa organizovanjem misli, planiranjem i kontrolisanjem impulsa, pa tinejdžeri zato češće ulaze u nepredvidljive i rizične situacije.
Pubertet: Tri do osam godina
Pubertet obično počinje između devete i 12. godine kod djevojčica i traje između tri i pet godina.
Završetak puberteta uslovljen je dostizanjem maksimalne visine, a kod djevojčica to se događa dvije godine poslije početka prvog menstrualnog ciklusa. To znači da tijelo tada ima dovoljno estrogena da se završi okoštavanje, a posle toga, čovjek ne može više da raste.
Kod dječaka pubertet počinje između 10. i 13. godine života i traje duže nego kod djevojčica – od pet do osam godina. Tada se povećava zapremina testisa, rast tijela, povećava se maljavost, a glas produbljuje. Međutim, maksimalnu visinu dečaci dostižu tek u kasnom tinejdžerskom dobu.
Brojne studije su pokazale da djeca, a naročito djevojčice, sve ranije ulaze u pubertet, vjerovatno zbog genetike, poboljšane ishrane i drugih faktora okruženja. To ostavlja posljedice i na zdravlje, budući da su one djevojčice koje su rano ušle u pubertet u mnogo većem riziku od raka dojke, u odnosu na one koje su prvu menstruaciju dobile u 16. godini. Razlog za to leži u estrogenu, koji “hrani” rak.
Razvoj pluća: od 18 do 22 godine
Da li ste ikad primijetili da ne pjevate lIJepo, kao kad ste bili mladi? Pluća, naime, dostižu pun kapacitet tokom tinejdžerskog doba ili ranih dvadesetih, a on kasnije opada.
Disajni putevi se formiraju u materici i to do 16. nedjelje trudnoće. Poslije rođenja, disajni putevi rastu kao i cijela pluća zajedno sa ostatkom tijela. Proces se nastavlja tokom djetinjstva, a žene zbog ranijeg ulaska u pubertet ranije dobijaju punu funkcionalnost pluća.
Neke stvari mogu sprečiti razvoj punog potencijala funkcija pluća. Naime, ako majka tokom trudnoće puši, postoji rizik od preranog porođaja i plućnih bolesti kod djeteta, poput astme.
Menopauza: Dvije do deset godina
Srednje vrijeme za početak menopauze je 51. godina, iako je normalno od 40. do 55. Što žena kasnije uđe u menopauzu, to je veći rizik za dobijanje raka dojke, jer znači da je duže u toku života bila izložena estrogenu. Žena koja uđe u menopauzu u 55. godini je u 30 odsto većem riziku od raka dojke u odnosu na žene koje uđu u 45.
Menopauzu može pokrenuti i operacija ili hemoterapija, ali kod nekih šest procenata žena uzrok rane menopauze je nepoznat. Rana menopauza nosi rizik od osteoporoze, srčanih bolesti i šloga, zbog zaštitnog efekta estrogena.
Kada menopauza počne, većina žena ima niz tipičnih sindroma tokom dvije godine, a veliki broj njih i ne primijeti da se nešto dešava, dok ne izgube menstruaciju. Druge koje imaju manje sreće čak deset godina imaju valunge.
Jedan od pet muškaraca starijih od 65 godina pati od andropauze. Kod njih pad nivoa testosterona pokreće simptome poput slabosti, nezainteresovanosti za seks i valunga.
Kod nekih simptomi traju svega nekoliko mjeseci, dok kod drugih i do deset godina.
Stanje je povezano sa gojaznošću i dijabetesom, čak i preranom smrću.
(B92)
Čulo ukusa više je od običnog čula kojim percipiramo užitak. Ljudi čiji su ukusni pupoljci uništeni bolešću ili radijacijom mogu da umru od gladi.
Ukras lijepih ruku su njegovani nokti. Pogrešno je mišljenje da se njega noktiju sastoji samo od lakiranja. Nokti treba prvo da se pravilno manikiraju, a lakiranje dolazi na kraju
Portal namijenjen ženama i svima koji žele da saznaju više o ženama. Mi smo tu, ne samo za modernu i savremenu ženu, nego i za one koje se ne osjećaju tako. Tu smo za majke, domaćice, poslovne žene, mlade i one u najboljim godinama. Svakodnevno spremamo za svakoga po nešto. Hvala vam što nas pratite ;)