Pojave temperature (febrilnosti) jedan je od najčešćih simptoma različitih bolesti kod djece. Roditelji temperaturu obično doživljavaju kao dramatičan događaj koji ukazuje na ozbiljnu bolest djeteta. Pored ovoga česta je zabluda da u odsustvu temperature ne postoji ni bolest djeteta.

Kada dijete ima povišenu temperaturu?

Povećanje tjelesne temperature nastaje kao posljedica akutne zapaljenske reakcije imunskog sistema koja može biti izazvana infektivnim, ali i neinfektivnim razlozima. U osnovi, temeperatura je pozitivna odbrambena reakcija imunskog sistema koja ima za cilj da osnaži antimikrobnu aktivnost jer je sposobnost umnožavanja bakterija na temperaturi većoj od 37 C značajno smanjena. Upravo iz ovog razloga nije neophodno po svaku cijenu se boriti protiv temperature i smatrati da je normalizacijom temperature došlo i do ozdravljenja djeteta.

Šta dovodi do povišenja tjelesne temperature?

Najčešći razlog za pojavu temperature su različite vrste bakterijskih i virusnih infekcija djece. U akutnim bakterijskim infekcijama, poput akutne upale grla, upale pluća ili mokraćnih puteva, u prvim danima infekcije dolazi do naglog skoka tjelesne temperature koja može da dostigne i izuzetno visoke vrijednosti. Temperatura nastala zbog akutne bakterijske infekcije može biti praćena i pojavom groznice koju roditelji nekada zamijenjuju sa konvulzivnom krizom tj. dječijim frasom. Ove temperature obično se održavaju dva do tri dana i prestaju tek po smirivanju infekcije i počinjanju dejstva antibiotika.

Uz temperaturu, u ovom slučaju, redovno su prisutni i drugi simptomi koji ukazuju na izvor infekcije kao što su: prisustvo naslaga na grlu ili slinavljenje praćeno produktivnim kašljem ili često mokrenje ili bolovi u stomaku sa ili bez prolivastih stolica i sl. Uz to visoku temperaturu često prati opšte loše stanje deteta sa malaksalošću.

Za razliku od bakterijskih infekcija, u virusnim infekcijama, temperatura se obično kreće do 38 C, praćena je bistrom sekrecijom iz nosa, crvenilom grla i nadražajnim kašljem. U temperaturi izazvanoj virusnom infekcijom djeca su obično dobrog opšteg stanja tj. dobro je tolerišu, a sama temperatura može trajati jedan do tri dana. Sezonski, obično u jesen moguća je pojava akutnih epidemijskih adenovirusnih infekcija koja su praćene visokom temperaturom i obično respiratornim simptomima. U tim slučajevima neophodno je obratiti se ljekaru koji će procijeniti o kakvom tipu i vrsti infekcije se radi.

Šta uraditi kada dijete dobije temperaturu?

U slučaju pojave temperature prva spontana reakcija roditelja je samoinicijativno davanje antibiotika zbog straha od bakterijskih infekcija. Ovakav stav i opšta dostupnost antibiotskih preparata za djecu na slobodnom tržištu ( u Crnoj Gori to više nije moguće ni u kom slučaju), iako je propisano zakonom da se mogu izdavati samo na ljekarski recept, dovela je do značajnih problema u liječenju djece i pojave masovne rezistencije na veliki broj antibiotskih preparata.

Uzimanje antibiotika bez jasne indikacije samo zbog prisustva umjerene temperature ili crvenila grla krajnje je neopravdano i može imati veći broj negativnih efekata. Najčešći je pojava osipa po koži u okviru virusne infekcije za koju se nepravedno naknadno optuži antibiotik sa sumnjom da se radi o alrgijskoj reakciji na lijek.

Tuširanje hladnom vodom

Zbog svega navedenog, posebno prvog i drugog dana od pojave temperature, neophodno je primijeniti postupke za obaranje temperature i ne davati nikakve druge ljekove. Za smanjenje tjelesne temperature dovoljno je rashladiti dijete tuširanjem mlakom vodom i dati neki od antipiretika (ibuprofen ili paracetamol). Ovaj postupak može se ponavljati na svakih 4 do 5 sati, a kod upornih temperatura preporučuje se upotreba paracetamola u vidu supozitorija zbog značajno brže resorpcije. Kod djece sa ranijom pojavom febrilnih konvulzija (dječijeg frasa u temperaturi) ili u slučaju postojanja podataka o njihovoj pojavi u prodici, u visokoj temperaturi mogu se davati tablete benzodiazepina 1-2 mg radi prevencije njihove pojave.

Temperatura koja traje duže od tri dana uvijek zahtijeva pregled od strane pedijatra i njegovu procjenu o daljim postupcima i liječenju. Posebnu pažnju treba da pobude temperature koje traju nedjelju dana i više, obično se javljaju u popodnevnim satima i ne dostižu visoke vrijednosti (obično do 38C). Ovakav vid temperature uvijek zahtijeva detaljan pregled, a često i dopunska ispitivanja jer može biti posljedica različitih vrsta atipičnih infekcija ili prisustva različitih vrsta hematoloških, reumatskih i drugih oboljenja.

mojedete.rs